Τα δόντια σας και η δομή του στόματος σας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ικανότητά σας να τρώτε, να μιλάτε και να είστε υγιείς.
Κάθε τύπος δοντιού έχει ελαφρώς διαφορετικό σχήμα και εκτελεί διαφορετική εργασία.
Οι περισσότεροι από εμάς θεωρούμε τα δόντια μας δεδομένο – έως ότου κάτι πάει στραβά. Τα δόντια δε μας βοηθούν μόνο να μασήσουμε και να χωνέψουμε το φαγητό, αλλά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ομιλία και επηρεάζουν συνολικά την υγεία μας. Με το να βουρτσίζετε σωστά και να βελτιώνετε την οδοντιατρική σας υγεία, θα κάνετε το πρώτο βήμα για να δώσετε στα δόντια σας την προσοχή που τους αξίζει.
Η ανάπτυξη των δοντιών
Οι άνθρωποι έχουν δύο ομάδες δοντιών: νεογιλά (ή παιδικά) δόντια και μόνιμα (ενήλικα) δόντια, τα οποία αναπτύσσονται σταδιακά. Αν και ο χρόνος είναι διαφορετικός, η ανάπτυξη καθεμιάς από αυτές τις ομάδες δοντιών είναι παρόμοια.
Εδώ είναι μερικά γεγονότα για το πώς αναπτύσσονται τα δόντια:
- Σύμφωνα με το Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, τα δόντια τείνουν να ανατέλλουν με συμμετρικό τρόπο, πράγμα που σημαίνει ότι ο άνω γομφίος στην αριστερή σας πλευρά πρέπει να αναπτύσσεται περίπου ταυτόχρονα με τον άνω γομφίο της δεξιάς πλευράς.
- Η ανάπτυξη των δοντιών ξεκινάει πολύ πριν εμφανιστεί το πρώτο δόντι. Για παράδειγμα, το πρώτο δόντι του μωρού εμφανίζεται σε περίπου έξι μήνες, αλλά η ανάπτυξη των δοντιών αυτών αρχίζει πραγματικά στην αρχή του δεύτερου τριμήνου της εγκυμοσύνης.
- Η μύλη (κορυφή) ενός δοντιού σχηματίζεται πρώτη, ενώ οι ρίζες συνεχίζουν να αναπτύσσονται ακόμα και μετά την εμφάνισή του.
- Τα 20 νεογιλά δόντια είναι στη θέση τους μεταξύ των ηλικιών 2 ½ και 3 και παραμένουν μέχρι την ηλικία των 6. Μεταξύ των ηλικιών 6 και 12, τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να φεύγουν για να δώσουν τη θέση τους στα μόνιμα δόντια.
- Τα μόνιμα δόντια αρχίζουν να αναπτύσσονται μεταξύ των ηλικιών 6 και 12. Οι περισσότεροι ενήλικες έχουν 32 μόνιμα δόντια.
Τα μέρη του δοντιού
Ένα δόντι χωρίζεται σε δύο βασικά μέρη: τη μύλη, το οποίο είναι το ορατό, λευκό μέρος του δοντιού, και τη ρίζα, που δεν μπορείτε να δείτε. Η ρίζα εκτείνεται κάτω από τη γραμμή των ούλων και βοηθά στην συγκράτηση του δοντιού στο οστό. Τα δόντια σας περιέχουν τέσσερα είδη ιστών και το καθένα κάνει διαφορετική δουλειά. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Αδαμαντίνη Αυτή είναι η ορατή ουσία που καλύπτει τη μύλη του δοντιού. Πιο σκληρό από τα οστά μας, προστατεύει τους ζωτικούς ιστούς μέσα στο δόντι. Η αδαμαντίνη αποτελείται από υδροξυαπατίτη, φωσφόρο και ασβέστιο.
- Οδοντίνη Κάτω από την αδαμαντίνη βρίσκετε η οδοντίνη, η οποία ασβεστοποιείται και μοιάζει με οστό. Η οδοντίνη δεν είναι τόσο σκληρή όσο η αδαμαντίνη, επομένως υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος αποσύνθεσης εάν η αδαμαντίνη φθαρεί.
- Οστεΐνη Αυτός ο ιστός καλύπτει τη ρίζα του δοντιού και βοηθά την συγκράτησή του στο οστό. Είναι μαλακότερο από την αδαμαντίνη και την οδοντίνη. Ο καλύτερος τρόπος για να προστατεύσετε αυτόν τον μαλακότερο ιστό από τη φθορά είναι η καλή φροντίδα των ούλων σας. Η οστεΐνη έχει ανοικτό κίτρινο χρώμα και συνήθως καλύπτεται από τα ούλα και το οστό της γνάθου. Αλλά με ανεπαρκή οδοντιατρική φροντίδα, τα ούλα μπορεί να νοσήσουν και να συρρικνωθούν, εκθέτοντας την οστεΐνη στην επιβλαβή πλάκα και βακτήρια.
- Πολφός Είναι το νεύρο του δοντιού σας και βρίσκεται στο κέντρο και στον πυρήνα του δοντιού όπου περιέχει τα αιμοφόρα αγγεία, τα νεύρα και άλλους μαλακούς ιστούς που παρέχουν θρεπτικά συστατικά και σήματα στα δόντια σας.
Τύποι δοντιών και τι κάνουν
Τα δόντια σας βοηθούν να μασάτε το φαγητό σας, καθιστώντας το πιο εύκολο να χωνέψετε. Κάθε τύπος δοντιού έχει ελαφρώς διαφορετικό σχήμα και εκτελεί διαφορετική εργασία.
Οι τύποι των δοντιών περιλαμβάνουν:
Κοπτήρες είναι τα οκτώ δόντια στο μπροστινό μέρος του στόματός σας (τέσσερις στην άνω γνάθο και τέσσερις στην κάτω). Αυτά είναι τα δόντια που χρησιμοποιείτε για να δαγκώσετε το φαγητό σας. Οι κοπτήρες είναι συνήθως τα πρώτα δόντια που εμφανίζονται – σε περίπου ηλικία 6 μηνών τα νεογιλά, και μεταξύ των ηλικιών 6 και 8 για τα μόνιμα.
Κυνόδοντες Οι τέσσερις κυνόδοντες είναι ο επόμενος τύπος δοντιών που αναπτύσσεται. Αυτά είναι τα οξύτερα δόντια και χρησιμοποιούνται για τη διάσπαση και το σχίσιμο των τροφίμων. Οι νεογιλοί κυνόδοντες γενικά εμφανίζονται μεταξύ 16 και 20 μηνών, με τους άνω να εμφανίζονται σχετικά νωρίτερα από αυτούς της κάτω γνάθου. Στα μόνιμα δόντια, η σειρά αντιστρέφεται, με τους κάτω κυνόδοντες να εμφανίζονται γύρω στην ηλικία των 9 ετών και των άνω μεταξύ 11 και 12 ετών.
Προγόμφιοι χρησιμοποιούνται για το μάσημα και το τεμάχισμα των τροφών. Οι ενήλικες έχουν τέσσερις προγομφίους από κάθε πλευρά του στόματος τους – δύο στην άνω γνάθο και δύο στην κάτω γνάθο. Δεν υπάρχουν νεογιλοί προγόμφιοι. Οι πρώτοι προγόμφιοι εμφανίζονται γύρω στην ηλικία των 10 ετών, ενώ οι δεύτεροι φτάνουν περίπου ένα χρόνο αργότερα. Αυτά παίρνουν τις θέσεις του πρώτου και δεύτερου νεογιλού γομφίου.
Γομφίοι χρησιμοποιούνται επίσης για μάσημα και τη λείανση των τροφών. Οι νεογιλοί γομφίοι εμφανίζονται μεταξύ 12 και 28 μηνών και αντικαθίστανται από τον πρώτο και τον δεύτερο προγόμφιο (τέσσερις άνω και τέσσερις κάτω) που περιγράφονται παραπάνω.
Οι μόνιμοι γομφίοι (επίσης τέσσερις άνω και τέσσερις κάτω) δεν αντικαθιστούν κανένα πρωταρχικό δόντι, αλλά έρχονται πίσω από όλα αυτά, στο πίσω μέρος της γνάθου. Οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι εμφανίζονται γύρω στην ηλικία των 6 ετών (πριν φύγουν οι νεογιλοί γομφίοι), ενώ οι δεύτεροι γομφίοι έρχονται μεταξύ 11 και 13 ετών.
Φρονιμίτες Οι τρίτοι γομφίοι είναι κοινώς γνωστοί ως τα δόντια σοφίας. Αυτά είναι τα τελευταία δόντια που αναπτύσσονται και συνήθως δεν εμφανίζονται μέχρι την ηλικία 18 έως 20. Κάποιοι δεν αναπτύσσουν ποτέ τρίτους γομφίους. Για όσους όμως έχουν, αυτοί οι γομφίοι μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα και πρέπει να αφαιρεθούν. Εάν δεν εμφανιστούν πλήρως, φαίνεται να δημιουργούν φλεγμονές ή να τερηδονίζονται και συνήθως απομακρύνονται.
Το στόμα σας είναι σημαντικό, οπότε μην παίρνετε τα δόντια σας ή την στοματική υγεία για δεδομένο. Για καλή οδοντική υγεία, βουρτσίστε και κάντε χρήση οδοντικού νήματος τακτικά, μην καπνίζετε, έχετε μια υγιεινή διατροφή και δείτε τον οδοντίατρό σας τακτικά για σωστούς οδοντιατρικούς καθαρισμούς και κλινική εξέταση όλου του στόματος.
Ένα υγιές στόμα κάνει ένα υγιές σώμα, και ένα όμορφο χαμόγελο.
